13 Herfst en Wintertips

Maak jij je tuin winterklaar ? Wat houdt dat eigenlijk in, een tuin winterklaar maken ?

Ik doe het in ieder geval niet, mijn tuin (ouderwets) winterklaar maken, alles netjes opruimen, aanharken, aanvegen, kale grond, enz.. Ik laat alles groeien en bloeien en oogst nog waar ik kan en in het voorjaar ga ik wel aan de slag, als ik wil zaaien om grond (tijdelijk) kaal te maken.

Hieronder geef ik 13 tuintips voor in november

Tip 1: De kunst van het niets doen

• Ga vooral lekker niets doen. Geniet van de oogst van het afgelopen seizoen. Sla een dekentje om, neem een warm drankje en geniet van de herfstzon.

Tip 2: Opruimen doe je in het voorjaar

• Er is niet voor niets een voorjaarsschoonmaak; na de winter is het voor jezelf ook tijd, na een winter binnen zitten, voor een reinigingskuur met voorjaarskruiden. Kijk eens in het voorjaar naar eetbaar ‘on’kruid in je eigen tuin.
• In het voorjaar kun je het beste pas gaan opruimen, zodat dieren de hele winter gebruik kunnen maken van de rommelige hoekjes in je tuin. Het bodemleven verteert langzaam herfstbladeren, takjes en afgestorven planten. Vogels vinden er allerlei kleine diertjes en helpen zo ook met opruimen en in het voorjaar gebruiken ze de rommeltjes als nestmateriaal.

Tip 3: Plannen maken

• Kijk eens terug op het afgelopen seizoen, wat ging er goed, wat kan er beter, wat wil je anders ?
• Wil je bijvoorbeeld meer vogels en wilde dieren in je tuin of vlinders ?
• Denk in dit jaargetijde meteen aan zaden bestellen voor komend voorjaar. Zaden in kleine handige, herbruikbare gripzakjes kun je bestellen in mijn webwinkel. Deze zakjes zijn met kleine hoeveelheden, speciaal voor veel diversiteit in kleine (eetbare) tuinen. 

Tip 4: Inspiratie

• Dit jaargetijde is ook de perfecte tijd om inspiratie op te doen uit boeken. Wil je komend seizoen ecologisch moestuinieren, leren composteren, een jungle tuin, avontuurlijk tuinieren, een kleine eetbare tuin, een voedselbos of een combi hiervan.
• Of wil je misschien meer weten over wildplukken, medicinale planten, vlinders of bijen ?
• Neem een kijkje in mijn webwinkel voor bijzondere tuin- en natuurboeken. Veel onderwerpen zoals composteren, voedselbos, ecologisch tuinieren, bijen, vlinders, vogels en tuindieren kun je vinden op: https://www.tuinjoop.com/product-categorie/diverse-boeken-en-kaarten/ daar vind je veel inspirerende natuur- en tuinboeken.

Tip 5: Kruidentuin

• Een vierkante meter kruidentuin, in een hoek van je tuin vlakbij de keuken is al snel aangelegd. Bedenk in de winter wat je graag zou willen. Alleen keukenkruiden als culinaire smaakmakers, of juist de wilde, inheemse eetbare kruiden (die veel mensen onkruid noemen) of eetbare bloemen. Een groter project is : maak van je hele tuin een kruidentuin met veel bloemen, verfkruiden of zelfs geneeskrachtige kruiden.
• In mijn webwinkel heb ik complete zadensets met bijvoorbeeld verfkruiden, keukenkruiden, theekruiden of EHBO-kruiden te koop. Ook leuk om met de feestdagen cadeau te geven aan een (kruiden)tuinliefhebber.
• Wil je eens rondkijken, inspiratie opdoen of een ochtend meewerken in Tuinjoop’s bijzondere kruidenmoestuin ? Maak vrijblijvend een afspraak via Joop.

Wil je toch in november nog hard aan de slag gaan in je tuin ?

Hieronder volgen nog wat tips.

Tip 6: Herfstbladeren

• Verwijder herfstbladeren alleen van gazon, paden en vijver. Terwijl je aan het harken bent, bekijk meteen de diversiteit aan vormen en kleuren van al die herfstbladeren. Word creatief en maak een slinger van de kleurigste bladeren.
• Heb je veel bladeren, maak wat hoopjes van blad en takken in hoekjes van je tuin, bijvoorbeeld onder struiken. Egels en andere dieren zullen je er dankbaar voor zijn.
• Heb je heel veel bladeren, maak dan een bladdepot met zoveel mogelijk verschillende herfstbladeren en laat deze verteren tot rulle bladaarde. Je hebt dan wel wat geduld nodig, zo’n anderhalf jaar.

Tip 7: Dieren in je tuin

• Denk aan de egels, maak wat rommelplekjes met afgevallen blad en gesnoeide takken, maar ook aan kleinere dieren, zoals padden, kikkers en hommelkoninginnen.
• Maak nestkasten voor vogels en hang ze alvast op.
• Ook leuk is het om van snoeihout, riet, en ander afval een insectenhotel te maken voor de solitaire bijen, die ook zorgen voor bestuiving van bloemen.
• Voor de vogels kun je beter besdragende struiken in je tuin planten, dan pindaslingers maken, pindakaaspotten of vetbollen ophangen. De laatste is niet het natuurlijke voedsel voor vogels.

Tip 8: Mulchen

• Bedek de aarde van lege moestuinbedden met een dikke mulchlaag. Mulchen is het bedekken van de bodem rondom planten en struiken in de tuin met organisch materiaal. De mulchlaag kan bijvoorbeeld bestaan uit: hegsnoeisel, stro, oogstresten, afgestorven planten, takjes, houtsnippers, gemaaid gras, gewied ‘on’kruid, herfstbladeren en compost. Het mag best een dikke luchtige laag van zo’n 15 cm hoog worden.
• Deze dikke laag is ook een schuilplek voor nuttige diertjes en werkt als een isolatielaag voor de bodem en beschermt het bodemleven tegen vorst. Je hoeft zo de grond niet om te spitten, het bodemleven zorgt zo “vanzelf” voor luchtigheid, structuur en vochtigheid.
• In het voorjaar hark je de niet verteerde plantenresten weg en je hebt prachtig schone aarde om in te zaaien of planten. Pas wegharken als je daadwerkelijk gaat zaaien of planten.
• Bovendien geven verterende plantenresten voedingsstoffen af, waar niet alleen voorjaarsplanten, maar ook nuttige schimmels in de bodem de zogenaamde mycorrhiza van profiteren.

Tip 9: Gereedschap, tuinmeubilair en vorstgevoelige potplanten

• Check je tuingereedschap en pleeg onderhoud, maak het goed schoon, wrijf in met lijnolie en laat bot (tuin) gereedschap slijpen
• Maak tuinmeubilair schoon en zet het binnen of onder een zeil
• Zet niet vorstbestendige (kuip- en pot-) planten binnen

Tip 10: Uitgebloeide bloemen

• Laat uitgebloeide bloemen staan, geniet van de silhouetten en de vogels die zaden eruit gaan eten. Holle stengels en gekruld blad zijn fijne schuilplaatsen voor kleine (nuttige) beestjes in je tuin. De afgestorven plantenresten zijn voedsel voor en bieden beschutting aan diverse kleine nuttige dieren. Denk bijvoorbeeld aan spinnen, kevers en lieveheersbeestjes; ze verstoppen zich en kunnen zo ongestoord hun winterslaap houden en in het voorjaar weer nuttig werk doen in je tuin.

Tip 11: Bollen

• Plant bollen met bijvoorbeeld eetbare bloemen, zoals: daslook, goudlook, vogelmelk en eetbare tulpen.
• Zet knoflook tussen de aardbeien.
• Denk ook eens aan verwilderingsbollen, dit zijn winterharde bollen, die plant je en komen elk jaar vanzelf weer terug en vermeerderen zich zelf.
• Plant bollen wel op een plek waar de bodem met rust gelaten wordt. Geschikte plekken zijn bijvoorbeeld onder bomen of bladverliezende struiken of in een grasveld. Het gras moet je dan wel pas maaien als de bollen helemaal zijn uitgebloeid en evt. uitgezaaid zijn.

Tip 12: Kas

• In de kas kun je nog best wat winter bladgroente zaaien, zoals winterpostelein, veldsla en spinazie.

Tip 13: (Ver)planten in het najaar

• Vaste planten, bomen en struiken (ver)planten doe je het beste in het najaar. Plant bijvoorbeeld een mooie heg of haag met veel bessen en toekomstig nestgelegenheid voor vogels
• De grond is relatief warmer in het najaar, dan in het vroege voorjaar. Zo kan de plant nog beter wortelen. Het najaar is meestal ook natter dan de droge voorjaars die we afgelopen jaren hadden, dat scheelt ook weer water geven als je net geplant hebt.

Mijn favoriete tip

Wat ik het liefste doe in de herfst is toch wel herfstbladeren harken om een jaar later supermooie bladaarde van te maken. Mijn tweede favoriete tip is ‘s avonds op de bank met mijn neus in de inspirerendste tuinboeken.