Kloosterwiel

Ten westen van Zaltbommel vind je binnendijks aan de Waaldijk een langgerekt wiel. Het is een zeer oud wiel: Kloosterwiel, ontstaan voor de 12e eeuwse bedijking als gevolg van een oeverwaldoorbraak. Het klooster dat hier stond is in de 80-jarige oorlog verwoest en de monniken betrokken een nieuw klooster binnen de veilige stadsmuren van Zaltbommel. Het 10 hectare grote natuurgebied was voorheen van Staatsbosbeheer en nu van de gemeente Zaltbommel en wordt beheerd door Natuurwacht Bommelerwaard.

Volgens een legende stond er op de plek van het Kloosterwiel vroeger een klooster. Het verhaal gaat dat kloosterlingen afdwaalden van de oude strenge regels van tucht en vlijt. Overdaad, dronkenschap en wellust deden hun intrede in het klooster. Als straf begon de Waal te kolken en te bruisen en overspoelde het Klooster met haar bewoners. In plaats daarvan ligt er nu het Kloosterwiel. Nog lange tijd herrezen de monniken ’s nachts om, gekleed in witte gewaden, voorbijgangers het wiel in te trekken. Omwonenden keken wel uit om na zonsondergang de dijk te betreden.

In het voorjaar broeden er zo’n 40 vogelsoorten. Er zijn wel 15 soorten vlinders en libellen, meer dan 100 plantensoorten, veel paddenstoelen in het bos en vleermuizen in oude wilgen en populieren (de watervleermuis jaagt over het water en 2 soorten dwergvleermuizen jagen in de bebouwde omgeving).

Rond het Kloosterwiel staan vele soorten wilgen: katwilg, kraakwilg, geoorde wilg, grauwe wilg en gecultiveerde gele wilg kun je er vinden. Wilgen zijn pioniersplanten op de grens van land en water. Doordat de wortels de grond luchtig maken en door humusvorming van blad- en takafval wordt de grond geschikt voor soorten, die volgen zoals es en eik. Door de watermerkziekte en torsiekrachten van de wind worden wilgen meestal niet ouder dan veertig tot vijftig jaar. Wilgen zijn voor insecten een belangrijke leverancier van stuifmeel; met name diverse solitaire bijen.

Tegenover (de straat) Kloosterwiel nr 31 is de entree via een bruggetje met infobord. Iedere donderdagmiddag wordt er door de werkgroep landschapsbeheer gewerkt en vanmiddag werk ik mee. Als ik aankom komt daar net een andere deelnemer aanwandelen. Er wordt al hard gewerkt, met uiteindelijk totaal 7 ‘man’. De in 2013 door schooljeugd geplante elzen gaan we vrijstellen van braam en populier. Eik en diverse struiken als gelderse roos laten we staan. Met snoeitang en zaag kunnen we flink wat brandnetels en bramen te lijf gaan. Ton laat me het verschil in bast zien van els en populier voor ik aan het werk ga, zodat ik de juiste boom laat staan. Rond half vier zijn we klaar en met flink wat krassen op mijn onderbenen van de braamstekels wandel ik nog een rondje rond het wiel.

De meeste van bovenstaande wetenswaardigheden komen uit het boek: Bommelerwaard natuurlijk.