bladmosterd
19 mei 2018
Wildplukken op Ameland
22 oktober 2018
Olijfkomkommer – Cyclanthera pedata – of Mexicaanse augurk is een eenjarige klimplant (of eigenlijk een slingerplant) uit de komkommerfamilie (Cucurbitaceae), die wel 5 m hoog kan worden in warme streken. In het Nederlands klimaat wordt de plant zo’n 2 tot 3 m. lang.
Andere namen
Olijfkomkommer is ook wel bekend onder andere namen, zoals: achocha, caihua, caygua, cayua, korila, wilde komkommer oer-augurk en incakomkommer
Waar vandaan ?
Oorspronkelijk komt olijfkomkommer uit de Andes/Peru. De plant werd al door de Inca´s gekweekt en nu nog steeds in Midden- en Zuid-Amerika, Florida en subtropisch Azië. Ze groeien goed op grote hoogte (tot 2000 meter), maar kunnen ook goed tegen lagere temperaturen en vochtig weer. In Nederland doen ze het ’s zomers heel goed.
Slingerplant met sierlijk blad
Olijfkomkommer is een sierlijke, decoratieve slingerplant met bladeren die lijken op de Cannabis plant. Als je eens wat anders wil, dan kan ik je deze plant en zaadjes van harte aanbevelen. De plant heeft een warme, zonnige en beschutte plek en een rijke, goed doorlatende grond nodig. De eerste vruchten verschijnen ongeveer 3 maanden na het planten. Ik vind het wel een makkelijke plant, je geeft alleen wat water bij langdurige droogte en ze zijn niet gevoelig voor ziektes als meeldauw (wat bij andere komkommersoorten wel voorkomt). De plant kan wel een heel dak van een schuur of kippenhok bedekken. Ik laat de olijfkomkommerplant zelf langs 3 of meer bij elkaar gebonden bamboestokken groeien, dan krijg je een soort wigwam of tipi. De plant hecht zich overal aan vast met mooie krullende en verende hechtranken. Het zijn ideale planten om een hele muur of een hekwerk in 1 seizoen te laten begroeien. Als een van de weinige komkommers, is olijfkomkommer zeer geschikt voor de buitenteelt.
Ik heb geen idee meer wanneer dit grappige slingerplantje voor ‘t eerst in mijn tuin kwam. Maar elk jaar krijgt deze 1-jarige wel ergens een plekje van mij. Het groeit overal tussendoor met prachtig frisgroen blad en opeens zijn daar de olijfgrote vruchtjes, en ja, vooral de zaden vind ik bijzonder.
Zaaien
De houtige zwart/bruine zaadjes (ik vind ze vooral lijken op puzzelstukjes) kun je in april binnen voorzaaien in potjes. Binnen 2 weken zullen ze al kiemen is mijn ervaring. Wat ook kan is ze een nacht op een vochtige doek laten voorkiemen en daarna direct in de grond planten. Op deze manier is de zaadhuid al een klein beetje gebarsten en gaat het kiemen sneller.
Na de ijsheiligen, half mei, kunnen ze buiten uitgeplant worden op een zonnige, enigszins beschutte plek langs een klimsteun, zoals een hekwerk, bonenstok, pergola, muur, touw, gaas, tonkinstokken, bamboe of klimrek. Maar let vooral op of er geen koude nachten meer komen. De olijfkomkommer is een slingerplant en heeft dus wel echt een klimsteun nodig, maar je kan hem ook over de grond laten kruipen. Dit laatste raad ik wel af, want dan neemt hij veel ruimte in en liggen de vruchten op de grond.
Houdt een plantafstand aan van minstens 50 cm. Plant in losse grond, aangevuld met wat compost; daar groeien ze goed op. Jonge planten zijn wel gevoelig voor vorst en in het begin voor slakken, heb ik gemerkt, vooral de jonge blaadjes. In het begin help je ze een beetje met klimmen, daarna lijkt het vanzelf te gaan
Bloemen
Olijfkomkommer bloeit in juli en augustus met onopvallende piepkleine geelgroene bloemetjes. Het zijn afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke bloemen. In een bladoksel staat één vrouwelijk bloempje (met vruchtbeginsel) en daarboven bloeit een trosje van mannelijke bloemetjes. De bloemetjes worden bevrucht door insecten, o.a. bijen en hommels. Vlinders bezoeken de bloemetjes ook. Uit het vrouwelijke bloempje groeit een olijfkomkommertje. Vanaf eind juli kun je de eerste vruchtjes oogsten. En vanaf dan blijven ze maar komen.
Vruchten oogsten
De vruchtjes die na de bloei aan de planten verschijnen zijn dezelfde kleur groen als de bladeren en in het begin als ze nog klein zijn is het lastig ze te vinden. Ze groeien daarna uit tot vruchten die iets gebogen zijn met zachte stekeltjes en dan worden ze ook hol van binnen. Je eet ze klein en jong tot ze maximaal zo’n 3 tot 4 centimeter groot zijn, zo groot ongeveer als een olijf. Als ze groter worden komen er oneetbare grote zwarte harde zaden in de vrucht. Klein en jong zijn ze lekker knapperig en ze hebben een zachte frisse, duidelijke komkommersmaak. Lekker in salades.
Als je gewone komkommers in je kas teelt en olijfkomkommertjes buiten, heb je een langer seizoen plezier van komkommerachtige vruchten. Olijfkomkommer kan ook goed als nateelt van bijvoorbeeld erwten, peulen of kapucijners. Het steunmateriaal van die peulvruchten kun je laten staan en wellicht profiteert de olijfkomkommer van de vastgelegde stikstof van de peulvruchten.
Medicinaal gebruik
(deze informatie komt van de plants for a future website – Plants For A Future kan geen verantwoordelijkheid nemen voor eventuele nadelige effecten van het gebruik van planten. Vraag altijd advies aan een professional voordat u een plant medicinaal gebruikt)
Thee uit acocha-zaden kan worden gebruikt als remedie tegen hoge bloeddruk. Gedroogde en poedervormige zaden worden gebruikt bij de behandeling van darmparasieten. Andere plantendelen kunnen worden gebruikt om maag-darmstelsel problemen, hoge bloeddruk, angina (ontsteking van keelamandelen), problemen met de bloedsomloop, arteriosclerose (slagaderverharding) en diabetes te behandelen.
De vruchten en / of de bladeren worden gekookt in olijfolie en uitwendig gebruikt als actueel ontstekingsremmend en pijnstillend middel. De bladeren worden als hypoglykemisch (= te laag bloedsuiker gehalte) beschouwd en worden bereid in een afkooksel voor de behandeling van diabetes. Uit in Peru uitgevoerd onderzoek is gebleken dat de plant het cholesterolgehalte in het bloed bij mensen kan verlagen.
Olijfkomkommer zou dus goed zijn tegen hoog cholesterolgehalte (regelt vetstofwisseling), tegen hoge bloeddruk, voor diabetici, tegen (of voor) spijsverteringsproblemen, als pijnstiller en zou ontstekingsremmend zijn.
Andere gebruiken
De wortels zouden gebruikt kunnen worden om de tanden te reinigen.
Hoe eet je olijfkomkommer ?
Olijfkomkommertjes kun je vers direct van de plant eten als ze zo groot zijn als een olijf, of in een salade of als borrelhapje. De smaak van de jonge vruchten wordt beschreven als een komkommersmaak met een vleug tuinboon erin.
Als ze wat groter zijn, kun je de zaden eruit halen en de holle vrucht vullen met bijvoorbeeld gehakt, rijst, bonenpasta of (geiten) kaas. Eerst blancheren is dan wel lekker. Of gevulde olijfkomkommers met een romige kerriesaus en met kaas gegratineerd in de oven; soms lijken het net kaboutermutsjes. Of de geblancheerde olijfkomkommer vullen met tapenade van zwarte olijven. Ze worden wel slap van het blancheren, maar de combinatie is superlekker.
Ook de mooie vijfvingerige sierlijke bladeren zijn eetbaar, bijvoorbeeld in een salade.
In Peru maakt men met een blender olijfkomkommer-sap, wat cholesterol-verlagend werkt.
Je kunt de lege ‘bootjes’ ook drogen en eten als groentechips, eventueel met zeezout. Even doorsnijden en dan een half uurtje op 60 graden in de oven.
Bewaren kan een paar dagen in de koelkast, de knapperigheid gaat er dan wel een beetje van af. Invriezen zou ik niet doen, dat komt de smaak en structuur niet ten goede.
Inmaken kun je de olijfkomkommertjes in zoetzuur met ui in ringen en pepertjes. Kook een mengsel van azijn, water, suiker en kruiden. Doe de olijfkomkommertjes, uiringen en pepertjes rauw in een pot. Giet hier het kokend azijnmengsel over en sluit dan de potten goed af.
Ook lekker is een olijfkomkommertapenade, met de ingrediënten: olijf en olijfkomkommer.
Nog een recept: soepie van olijfkomkommer vind je op: https://www.irenekorff.nl/soepie-van-olijfkomkommer/
Veel medicinale en culinaire mogelijkheden heeft dit grappige en makkelijke plantje, die oorspronkelijk uit de Andes kwam, maar zeer goed groeit in ons klimaat. Wil je ook zo’n leuk en lekker slingerplantje in je tuin, bestel dan snel zaden van olijfkomkommer in mijn webwinkel: https://www.tuinjoop.com/product/olijfkomkommertje-cyclanthera-pedata/
bronnen: https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Cyclanthera+pedata en www.mergenmetz.nl
