Dankzij de Microben (boek)

en hun betekenis voor plant, dier en mens

EEN PRACHTIG, COMPLEET BOEK, DAT ONDANKS DE DIEPGANG GEEN MOMENT VERVEELT

Hoewel microben als eerste misschien een associatie met ziekten, vuil of bederf oproepen, weten we wel beter. Microben spelen een essentiële rol in het leven van alle organismen: planten, dieren en ook wij mensen zijn innig afhankelijk van microben. Ze dragen bij aan de voeding, de ontwikkeling, de immuniteit en zelfs het gedrag van alle levende organismen. Kort gezegd: zonder microben geen leven.

Marc-André Selosse combineert zijn enorme kennis met een vlotte pen en doorspekt zijn verhaal met anekdotes en wetenswaardigheden. De auteur laat zien hoe ons bestaan bepaald wordt door microben en hoe de wetenschap in de loop der tijd tot dit inzicht is gekomen. Eerst beschrijft hij hoe de symbiose tussen microben en planten is waargenomen, hoe die symbiose heeft geresulteerd in nieuwe eigenschappen en hoe die het functioneren van elke symbiotische partner beïnvloeden.

Daarna ontcijfert hij de buitengewone symbiotische aanpassingen van dieren, zowel op het land als in het water. Vervolgens beschrijft Selosse onze eigen microbiële metgezellen: de menselijke microbiota en zijn alomtegenwoordige en soms onverwachte bijdragen. Tot slot demonstreert hij de rol van microbiële symbioses in ecosystemen, in de evolutie van het leven en de culturele en voedingspraktijken van beschavingen. Hiertoe vertelt hij hoe ziektekiemen door de eeuwen heen als wapen zijn ingezet in conflicten. En, als een echte Fransman illustreert hij het belang van microben voor voedsel aan de hand van de productieprocessen van culinaire geneugten als wijn, kaas en bier.

Dankzij de microben toont de samenhang tussen alle vormen van leven op microbieel niveau. Microben zijn geen ongewenste kostgangers, maar noodzakelijke en wonderkrachtige organismen. Ze zijn belangrijk voor elke vorm van ontwikkeling en evolutie en zijn onze bondgenoten in een welvarend en robuust ecosysteem.

1. Microben en wortels: schimmels voeden planten
2. Klein beschermt groot: microben maken de plant
3. Eén plus één is meer dan twee: symbiose als motor van innovatie
4. Complexe koeien en andere herbivoren
5. Dierenmanieren in zee: aanpassen met microben
6. Plug-ins om te eten: insecten en microben
7. Mens in de macht van microben (1): nergens zonder microbiota
8. Mens in de macht van microben (2): niets zonder microbiota
9. Microben in cellen: ademhaling en fotosynthese
10. Tegen eenzaamheid en parasitisme: mechanismen voor behoud van symbioses
11. Verre, vreemde en onverwachte bondgenoten: nuttige ziekten
12. Mutualisten van bord en glas (1): wijn, bier en kaas
13. Mutualisten van bord en glas (2): de oorsprong van moderne voeding

Conclusie – Dankzij de microben.

Dit boek bevat een schat aan informatie. Toegankelijk en onderhoudend geschreven voor iedereen die nieuwsgierig is naar levende wezens op elke schaal, naar bodemleven en ecosystemen. Ook voor lezers die beroepsmatig een interesse in microbieel leven hebben, natuurbeheerders, onderzoekers, leraren, artsen en apothekers, boeren, dierenliefhebbers, fermenteerders en koks is dit boek een prachtige reis door een wereld die zich aan ons directe oog onttrekt.

Aan het einde van de reis zal de lezer zich (opnieuw) realiseren: al het leven is te danken aan microben.

228 blz. paperback, uitgave: 2021