Wildplukken op Ameland

De vierde dag van onze waddenvakantie met IVN op het vierde waddeneiland, een verslag.

Onze zintuigen worden deze dagen nogal verwend met zuivere zeelucht, weidse uitzichten en vele culinaire genoegens uit de accommodatie Siert aan zee gelegen op het uiterst westelijke puntje van Ameland. De Noordzeekant van dit 27 km lange eiland bestaat vnl. uit zandduinen en zijn gelig, oker, grijziggroen of groengrijzig van kleur. De zuidkant aan de Waddenzee is behalve de 4 dorpen vooral groen vanwege de vele weilanden. En overal zijn er vogels; op het wad, aan het strand, boven zee, in de lucht, in de weide, in de duinen, in de bossen en zelfs in de dorpen. Met z’n allen hebben we er wel meer dan 100 soorten gespot. Ik denk dat wij er aan maximaal de helft komen, die we ook echt herkend hebben.

Als wildplukker valt mijn oog al snel op de knalrode rozenbottels, donkerrode meidoornbessen en de knaloranje duindoornbessen. De eerste 2 kan ik ook bij ons in het rivierengebied vinden, maar die oranje hebben we er niet; daar moet ik maar eens wat mee gaan doen.

Op de internet kruidencursus, die ik 5 maanden volg, stel ik de vraag: Ik ben op Ameland en het hangt hier vol duindoorn bessen en rozenbottels. Hier wil ik natuurlijk iets mee doen. Nu vroeg ik me af: Hoe maak ik eenvoudig duindoorn olie? Laat ik de bessen trekken in olijfolie of kun je bessen ook persen en er dan iets mee doen ? Of kan ik er beter een tinctuur van maken ?     Antwoord: Er bestaat duindoornzaadolie (gemaakt van geperste zaden) en duindoornpulpolie (gemaakt via CO2-extractie). Beide is complex om zelf te doen. De zaadolie zou je kunnen maken als je een zadenpers hebt. Je kunt er ook een oliemaceraat mee maken, maar ik heb geen idee wat het resultaat daarvan is en hoe effectief de olie is. Een tinctuur kan je ook maken. Zelf zou ik kiezen voor het maken van een siroop; die is heerlijk bij allerlei gerechten.

Een dag eerder brengen we een bezoek aan de koren- en mosterdmolen ‘de Verwachting’ in Hollum. Bart koopt een paar potjes mosterd en ik kan meteen flink wat inspiratie opdoen bij de vele wadden delicatessen, zo is er bijvoorbeeld: waddenkruidenthee met duindoorn, waddenvruchtenthee, duindoornbeleg, duindoornmosterd, duindoorndressing, duindoorndessertsaus, appel duindoornsap, duindoornwijn, duindoornbal, duindoornsnoepjes, duindoorn bodyscrub, duindoorn gezichtsolie, duindoorn handcreme, duindoorn handzeep, duindoorn shampo en zelfs waddenbadzout met duindoornbessen.

Na 3 dagen rondfietsen, rondkijken en rondwandelen (en een stukje per bus) besluiten we de vierde dag rond het plaatsje Hollum te blijven en daadwerkelijk iets te gaan doen met duindoornbessen. Tussen de plas met vogelkijkhut en het groene belevingsstrand bevinden zich de lange duinen met veel duindoornstruiken, waar veel kramsvogels en spreeuwen zich volvreten.

Op internet lees ik hoe je het beste duindoornbessen kunt oogsten: Met dikke leren handschoenen en een snoeischaar knip je takken die dik bezet zijn met bessen. Deze takken met bessen leg je 24 uur in de vriezer. Hierna kun je de bessen makkelijk van de takken schudden. De plant groeit weer snel aan, soms wel een halve meter per jaar. We besluiten om dit niet zo te gaan doen, ook omdat we geen snoeischaar, dikke leren handschoenen en een vriezer bij ons hebben. Wij kiezen de moeilijke manier, door besje voor besje te plukken. Omdat het al oktober is, zijn sommige besjes al vrij zacht en spatten uiteen als je ze probeert te plukken. Nog voorzichtiger gaan we te werk dus, vooral ook met die stekels, of zijn het toch dorens ? Het duurt zo wel een hele tijd voor we een halve fles vol bessen hebben.

In het dorp Hollum bezoeken we de supermarkt voor 40 % alcohol, biologische kokosolie en een liter natuurazijn. Terug bij Siert aan Zee smelten we de kokosolie en gieten die bij de helft van de bessen. Deze moet verder thuis nog 24 uur au-bain-marie trekken. De andere helft bessen wordt ondergedompeld in de alcohol, die nog 6 weken mag staan. Na afzeven hoop ik van beide duindoornmengsels later in Tuinjoop T-huis een mooie zachte duindoornhandcreme te maken.

Hippophae rhamnoides, de chiquere Latijnse naam voor duindoorn, is 2-huizig. Er zijn struiken met mannelijke bloemen en andere struiken met vrouwelijke bloemen. Vandaar dat er ook struiken zijn met bessen en struiken zonder bessen. De duindoornbessen worden door veel trekvogels gegeten. Ze zijn precies rijp in de tijd dat duizenden lijsters en andere zangvogels de duinen passeren op weg naar hun overwinteringsgebieden. De extra energie die de bessen geven hebben ze dan hard nodig.
Om verdamping te voorkomen is de duindoorn bekleed met stervormige schubjes. Deze schermen de struik af van directe zonbestraling. Ze zijn met lucht gevuld en geven de struik de grijs-zilverachtige kleur.

De oranje besjes aan de duindoorn zijn ontzettend gezond. Ze bevatten grote hoeveelheden vitamine C ! Ook is het goed voor je huid. omega-7 versterkt en hydrateert je huid en slijmvliezen; het werkt verzachtend en ontstekingswerend, wondenhelend en zonbeschermend. Dit komt mede door de vitamine E, antioxidanten en caroteen die er ook in zitten.

Zeekraal, Salicornia europaea, bevat veel vitaminen en mineralen; van deze waddenplant wil ik ook wat mee naar huis nemen. Deze eenjarige plant behoort tot de ganzenvoetfamilie (chenapodiaceae) en heeft het uiterlijk van een kleine asperge of cactus. Het is een bijzondere groente, het smaakt knapperig, fris en zoutig. Zeekraal is een zoutminnende plant en groeit het liefst dicht aan de vloedlijn. Helaas zijn we net buiten het oogstseizoen, de zeekraal kleurt al herfstig rood en wordt al houtig, eigenlijk niet meer eetbaar dus. Toch wil ik er nog wat van genieten. Net voor we op de boot terug naar ‘t vaste land stappen oogsten we nog wat rode en groene zeekraal takjes en bewaren het in een liter natuurazijn.

Zo’n waddenvakantie smaakt naar meer. Gelukkig wordt volgend jaar weer een herfstvakantietje georganiseerd voor IVN leden, we gaan dan naar Vlieland !

Weer thuis in ‘s-Hertogenbosch kunnen we maar moeilijk in een werkritme komen. ‘s Avonds keren we nog een keer terug naar ‘t WAD, maar dan in de service bioscoop Hollywoud, ook weer een bijzondere beleving.